من فقط ۱۸ دقیقه وقت دارم تا برای شما تعریف کنم که از۶ میلیون سال پیش تا حالا چه اتفاقاتی افتاده است. بسیار خوب. همۀ ما پیشینۀ طولانی ای داریم اینجا در آفریقا و این منطقۀ به خصوص از آفریقا، مکانی است که ۹۰ درصد فرآیند فَرگشت(تکامل) اتفاق افتاده است. و این را فقط به این خاطر که یک آفریقایی هستم نمی گویم، بلکه در آفریقا اولین مدارکی پیدا شد که مرتبط با اجداد نژاد انسان ها بود، آثار موجوداتی که روی دو پا راه می روند و یا حتی اولین تکنولوژی های موجود که به فرم ابزار سنگی بودند. پس همه ما آفریقایی هستیم، به خانه خوش آمدید. بسیار خوب.
00:41
من یک دیرین-مردم شناس هستم و شغلم مشخص کردن جایگاه آدم در طبیعت و کشف کردن آن چیزی است که از ما انسان می سازد. و امروز از ‘سِلام’ – قدیمی ترین بچۀ کشف شده تا به امروز – استفاده می کنم تا برای شما داستان خودمان را تعریف کنم. ‘سِلام’ یک دختر بچۀ سه ساله و کامل ترین اسکلتی است که که ۳/۳ میلیون سال پیش زندگی می کرد و مرد. او متعلق به گونه ای با نام “جنوبی‌کپی عفاری” یا ” استرالوپیتکوس افرانسیس” است. احتیاجی نیست این نام را حفظ کنید. این همان گونۀ “لوسی” است که توسط گروه محققین من در دسامبر ۲۰۰۰ در منطقه ای به نام دیکیکا کشف شد. این منطقه در شمال شرق اتیوپی است. و ‘سِلام’ در زبان اتیوپیایی به معنای صلح است. ما این اسم را برای گرامیداشت صلح در منطقه و دنیا انتخاب کردیم. و این واقعیت که تبدیل به خبر روی جلد مجله های معروف شد، فکر کنم اهمیت او را به شما نشان می دهد.
01:33
بعد از اینکه دعوت نامه TED را دریافت کردم، کمی جستجو کردم، زیرا این کاری است که معمولا همۀ ما برای بیشتر شناختن میزبان انجام می دهیم. هر دعوتی را نباید چشم بسته قبول کرد. و از این جستجو فهمیدم که اولین تکنولوژی به شکل ابزارهای سنگی متعلق به ۲/۶ میلیون سال پیش است. اولین مدرک نشاندهندۀ تفریح و سرگرمی با کمک ابزار، یک فلوت ۳۵,۰۰۰ ساله است. قدیمی ترین دلیل اثبات وجود طراحی، این دانه های ۷۵,۰۰۰ ساله است. همین کار را می توان با ژن هایتان انجام بدهید و ریشۀ تاریخی آنها را پیدا کنید. در مرحله بعدی، تحلیل زندگی انسانها و شامپانزه ها به ما نشان می دهد که چیزی در حدود ۷ میلیون سال قبل، این دو شروع کردند به از هم جدا شدن. و اینکه بیشتر از ۹۸ درصد ساختار ژنتیک این دو گونه -انسان و شامپانزه- مشترک است. فکر کنم دانستن این واقعیت، بستر مناسبی را فراهم می آورد تا با کمک آن به اجدادمان [بهتر] بیاندیشیم.
02:22
با این وجود تمام آنالیز ها به ما دربارۀ شروع و پایان می گویند و هیچ چیزی راجع به اینکه در این میان چه اتفاقی افتاد، نمی گوید. پس ما، دیرین-مردم شناسان، شغل ما این است که به دنبال دلایل محکم مثل فسیل های مرتبط باشیم تا بتوانیم این جای خالی را پر کنیم و مراحل مختلف تغییرات را ببینیم. زیرا فقط در این صورت است که می توان دربارۀ (خنده حضار) زیرا فقط در این صورت است که می توان دربارۀ اینکه چه شکلی بوده ایم و چقدر رفتارمان متفاوت بوده است، صحبت کنیم و ببینیم که چگونه آن شباهت ها و رفتارها در طول زمان تغییر و تحول پیدا کرده اند. و بعد از این است که می توان بررسی کرد چه مکانیزم های بیولوژیکی و نیروهایی عامل ایجاد این تغییرات تدریجی بوده اند تا به آن چیزی که امروزه هستیم، رسیدیم. ولی پیدا کردن این دلایل محکم و قاطع، کار بسیار دشوار و سختی است. پیدا کردنشان، یک روش سیستماتیک و علمی است که در مناطق دورافتاده ، خیلی گرم، ناسازگار و غالبا با دسترسی سخت، رخ می دهد.
03:26
برای نشان دادن یک نمونه به شما، وقتی به دیکیکا رفتم، جایی که ‘سِلام’ را در سال ۱۹۹۹ پیدا کردیم — جایی بود ۵۰۰ کیلومتر دورتر از آدیس آبابا پایتخت اتیوپی. ۴۷۰ کیلومتر اول را در عرض ۷ ساعت طی کردیم ولی ۴ ساعت برای عبور از ۳۰ کیلومتر آخر وقت صرف شد. با کمک محلی ها و بیل و کلنگ، راه ماشین رو ساختیم. من اولین نفری بودم که با ماشین به آن منطقه رفتم. وقتی به آنجا می‌رسید، این آن چیزی است که می‌بینید، و وسعت این مکان باعث می شود شما احساس درماندگی و ناتوانی بکنید. و وقتی به آنجا رسیدید، سوال اصلی این است که کار را از کجا باید شروع کرد؟ (خنده حضار) و برای سال ها و سال ها چیزی پیدا نمی کنید.
04:13
وقتی من مکان های مشابه این می روم، که محل کار دیرین-مردم شناسان است، مثل رفتن به زمین بازی است، یک زمین بازیِ متروکه. ولی هر روز شما باقیمانده انسان ها، مثل ‘سِلام’ و ‘لوسی’ را پیدا نمی کنید. فیل، کرگردن، میمون، خوک و … پیدا می کنید. ولی از خودتان می پرسید چطور این پستانداران بزرگ در این محیط بیابانی زندگی می کرده اند؟ مطمئنا نمیتوانستند، ولی دارم به شما می گویم که محیط و ظرفیت بالقوۀ این محیط با آن چیزی که امروز می بینید خیلی فرق داشته است. یک درس بسیار مهم محیط زیستی می توان از این واقعیت گرفت. در هر صورت، وقتی ما به آنجا رسیدیم، یک زمین بازی است ولی همانطور که گفتم یک زمینِ بازیِ متروکه. اجداد ما در آن زمینِ بازی زندگی می کرده اند ولی در اقلیت بوده اند. آنها به موفقی و گستردگی هوموساپینزها(انسان خردمند ایدالتو-همین خودِ ما) نبودند.
05:05
برای اینکه برای شما در رابطه با پراکندگی و کمیابی آنها، مثالی بیاورم، من هر سال به این مکان میرفتم و تحقیقات عملی اینجا انجام می دادم و دستیارانم هم به من برای بررسی کمک می کردند. آنها یک استخوان پیدا می کردند و به من می گفتند:” این همون چیزیه که دنبالش می گشتی” و من میگفتم ” نه، اون یک فیله” و دوباره یکی دیگشون، ” نه اون یک میمونه”، ” نه اون یک خوکه”، … بعد یکی از دستیارانم، که هیچ وقت به مدرسه نرفته نبود، به من گفت: ” گوش کن زرای. یا تو خودت هم نمی دونی داری دنبال چی می گردی، یا داری جای اشتباهی را دنبالش می گردی” (خنده حضار) و گفتم “چرا؟” “شاید چون فیل و شیر اینجا بوده، آدم ها ترسیده اند و رفته اند یه قسمت دیگه. پس ما هم میریم همون ‘یه قسمت دیگه’ ” خوب او خیلی خسته بود و کار واقعا خسته کننده است.
05:40
و بعد از آن همه کار سخت و سال های ناامید کننده بود که ‘سِلام’ را پیدا کردیم و اینجا شما صورت پوشیده شده از سنگ ماسه اش را می بینید. و اینجا ستون فقرات و تمامِ – نیم تنه اش محصور در بلاکی از سنگ ماسه را می بینید، زیرا او در کنار یک رودخانه دفن شده بوده است. آنچه که اینجا می بینید به نظر بی معنی است، ولی مقدار زیادی اطلاعات علمی درون آن نهفته است که به ما کمک می کند بفهمیم که چه چیزی از ما انسان ساخته است. این قدیمی ترین و کامل ترین بچه از اجداد انسان است که تا به حال در تاریخ دیرین-مردم شناسی پیدا شده است و قسمتی شگفت انگیز از تاریخ واقعا طویل وطولانیِ ما. این سه نفر و من در آنجا بودیم که چون من دارم عکس می گیرم، در عکس نیستم.
06:21
اگر جای من بودید چه احساسی داشتید؟ یک چیز فوق العاده و بی همتا در دستانتان هست ولی وسط ناکجا آباد هستید؟ احساس من شادی و هیجان عمیقی بود که صد البته همراه با احساس مسئولیت سنگینی بود تا مطمئن بشوم همه چیز سالم و درست هست.
06:37
این نمای نزدیک فسیل بعد از ۵ سال کار پاکسازی بر روی آن است. آماده سازی و ثبت توصیفات اولیه خیلی وقتگیر بودند و باید استخوان ها را از بلاک سنگ ماسه جدا می کردم که در اسلاید قبلی نشانتان دادم. این کار ۵ سال طول کشید. به نوعی این تولد دوبارۀ این بچه بعد از ۳/۳ میلیون سال بود، ولی دورۀ درد زایمان این بار خیلی طولانی بود. و این تصویر او در مقیاس واقعی است – یک استخوان خیلی کوچک. در وسط تصویر، وزیر گردشگری اتیوپی است که برای بازدید از موزه ملی اتیوپی در زمانی که من در آنجا کار می کردم، آمده بود. و می بینید که من نگران هستم و دارم سعی می کنم از بچه ام مراقبت کنم، چون اینجور بچه ها را نباید پیش کسی گذاشت، حتی یک وزیر.
07:20
خوب بعد، که این کارها را انجام دادید، مرحلۀ بعدی این است که بفهمید این چی چی هست اصلا. (خنده حضار) وقتی این کارها انجام شد، حالا میشد مقایسه انجام داد. ما توانستیم مشخص کنیم که او به خانوادۀ انسان ها تعلق دارد زیرا پاهای او و برخی خصوصیات دیگرش به وضوح نشان می دهند که او بر روی دو پایش (ایستاده) راه می رفته است و روی دوپا، ایستاده راه رفتن نشانۀ تمام عیار انسانیت است. ولی علاوه بر آن، اگر اینجا جمجمۀ او را با جمجمۀ شامپانزۀ همسن و جورج بوشِ کوچولو مقاسیه کنید، می بینید که پیشانیِ شما افقی است. و می بینید که انسان ها به خاطر تغییرات دارای پری‌فرانتال کورتکس -قسمت جلوی مغز- هستند ولی در شامپانزه ها چنین چیزی وجود ندارد و دندانهای نیش هم خیلی تیز نیستند. بنابراین او متعلق به خانوادۀ انسان هاست و در آن خانواده باید بیشتر وارد جزئیات بشویم، امروزه میدانیم که او به گونۀ ” لوسی” ها تعلق دارد یا همان جنوبی‌کپی عفاری (استرالوپیتکوس افارنسیس).
08:16
سوال جالب بعدی این است که او دختر است یا پسر؟ و در زمان مرگ چند ساله بوده است؟ شما میتوانید جنسیت هر فردی را بر اساس سایز دندان هایش تعیین کنید. چطوری؟ میدانید که در نخستیسانان، پدیده ای به نام دودیسی جنسی وجود دارد که به تعریف ساده یعنی مذکرها گُنده تر از مونث ها هستن و دندان هایشان از مونث ها بزرگتر است. ولی برای انجام این مقایسه شما به دندان های اصلی نیاز دارید که در اینجا نمی بینید زیرا آن چیزی که اینجا هست دندان های شیری هستند. ولی با کمک تکنولوژی سی تی اسکن که معمولا کاربردش در پزشکی است، می توانید به عمق دهان بروید و این تصویر زیبا را ببینید که اینجا هم دندان های شیری و اینجا هم دندان های اصلیِ در حال رشد را نشان میدهد. پس وقتی آن دندان ها را اندازه میگیرید، به وضوح مشخص شد که او دختری است که دندان های نیش بسیار کوچکی دارد. و برای پیدا کردن سنش در زمان مرگ، باید اینکار را بکنید که حدسی از روی پیش-آگاهی و دانسته هایتان بزنید که چقدر زمان لازم هست تا این تعداد از دندان ها شکل بگیرند و جواب سه بود. پس این دختر بچه وقتی سه ساله بوده، مرده، ۳/۳ میلیون سال پیش.
09:21
خوب با همۀ این اطلاعات، سوال مهم این هست که در واقع او چه چیزی را به ما می گوید؟ برای جواب دادن به این سوال، بهتره سوال را به نحوۀ دیگری پرسید. در واقع ما از اجدادمان چه چیزهایی می دانیم؟ ما دوست داریم بدانیم که آنها چه ریختی بوده اند، چطور رفتار می کرده اند، و چجوری راه می رفتند، و چگونه زندگی می کردند و رشد پیدا می کردند. و در میان جواب هایی که شما می توانید از این اسکلت بگیرید، می توان گفت: اول اینکه این اسکلت مستدلا، برای اولین بار نشان می دهد که بچه های سه میلیون سال پیش چه ریختی بوده اند.
09:55
و دوم اینکه او به ما نشان داد که صاف و ایستاده راه می رفته است ولی سازش و انطباق خاصی هم برای بالا رفتن از درخت داشته است. با وجود همۀ این ها، از همه جالب تر این این است که مغز این بچه هنوز در حال رشد بوده است. در سه سالگی اگر مغز شما هنوز در حال رشد است، یعنی دارای یک خصیصۀ انسانی هستید. در شامپانزه ها، تا سه سالگی، ۹۰ درصد مغز شکل گرفته است. و این همان دلیلی است که راحت و سریع با محیطشان بعد از تولد تطبیق پیدا می کنند — به هر حال راحت تر و سریع تر از ما. ولی در انسان ها، ما به بزرگ کردن مغز خودمان ادامه می دهیم. و به همین دلیل به مراقبتِ والدین نیاز داریم. ولی آن مراقبت یعنی شما هم یاد می گیرید. شما وقت زیادی را با والدینتان می گذرانید. و این یکی از خصوصیات اصلی انسان ها است و آن را بچگی می نامند، که این همان وابستگیِ گستردۀ بچه های انسان به خانواده یا والدین آنها است. بنابراین مغزِ همچنان در حالِ رشد این فرد به ما می گوید که دوران خردسالی که نیازمند سازمان دهی اجتماعی باورنکردنی ای هم هست، یک سازمان دهی اجتماعی بسیار پیچیده، که شروعش از سه میلیون سال پیش بوده است.
10:53
پس با توجه به اینکه الان در اوج تاریخ فَرگشتی خودمان هستیم، ‘سِلام’ ما را متحد می کند و به ما دیدی بی همتا از آن چیزی از که از ما انسان می سازد، می دهد. ولی همه چیز او انسانی نبود و برای شما یک مثال می زنم. این استخوان لامی (هایوئید) است. استخوانی در اینجاست. زبان شما را از پشت ساپورت و پشتیبانی می کند. به نوعی جعبۀ صدای شما است. تعیین می کند که چه نوع صدایی شما می توانید تولید کنید. تا مدت ها در مجموعه فسیل ها ناشناخته و ثبت نشده بود ولی در این اسکلت آن را داریم. وقتی این استخوان را آنالیز کردیم، روشن شد که بسیار شبیه مشابه آن در شامپانزه است. بنابراین اگر شما ۳/۳ میلیون سال پیش زندگی می کردید، که می توانستید صدای گریه این دختر برای مادرش را بشنوید، صدایش بیشتر شبیه شامپانزه بوده است تا انسان. ممکن است شما فکر کنید ” خوب این ویژگی میمون، ویژگی انسان، ویژگی میمون را می بینید. ولی به چه معناست؟” بدانید که این موضوع برای ما بسیار هیجان برانگیز است، زیرا نشان می دهد که تغییرات ما جز به جز، تدریجا به آهستگی انجام شده است و فَرگشت (تکامل) در این بوده است.
11:58
برای جمع بندی اهمیت این فسیل، می توانیم این موارد را بگوییم: تا به حال دانش ما از اجدادمان برگرفته از بزرگسالان بوده است زیرا فسیل ها، فسیل بچه ای وجود نداشت. همانطور که می دانید خوب باقی نمانده اند. پس دانش ما دربارۀ اجدادمان، که چه شکلی بودند یا چطور رفتار می کردند صرفاً بر مبنای بزرگسالان بود. تصور کنید فردی از مریخ بیاید و وظیفه اش جمع آوری گزارش از انواع انسان های موجود بر روی کره خاکی باشد و شما همۀ نوزادان و بچه ها را پنهان کنید و او بدون دیدن آنها برگردد و گزارشش را ارائه بدهد. آیا می توانید تصور کنید چقدر گزارشش یک جانبه و ناقص خواهد بود؟ به نوعی تا الان ما هم داشتیم همین کار را درغیاب فسیلی از بچه ها انجام می دادیم، بنابراین فکر می کنم که فسیل جدید این مشکل را حل می کند.
12:52
پس مهم ترین سوال در پایان این است که از نمونه های نظیر این و با توجه به پیشینۀ کلیِ تاریخی خودمان چه چیزی را در حقیقت یاد می گیریم؟ صد البته در کنار استخراج این حجم بالا از اطلاعات علمی که نشان می دهد ما چگونه انسان شدیم، می دانید که چند نوع اجداد انسان در طی ۶ میلیون سال گذشته وجود داشته اند – بیش از ۱۰ تا- و آنها دانش، تکنولوژی و مهارت ما، هوموساپینز امروزی را نداشته اند. اما اگر این گونه ها، گونه های قدیمی، در زمان سفر کنند و ما را در دنیای امروز ببینند، به بازمانده های خودشان افتخار خواهند کرد، زیرا آنها به اجداد موفق ترین گونۀ موجود در تمام هستی تبدیل شده اند. و آنها به احتمال خیلی زیاد از این ارثیه ای که در آینده به جای می گذارند باخبر نبوده اند، ولی کارشان عالی بوده است. و حالا سوال این است که ما هومو ساپینزهای (انسان خردمند ایدالتوهای) امروزی در مسند قدرت و تصمیم گیری برای آیندۀ سیارۀ خودمان و چه بسا فراتر از آن هستیم. پس سوال این است که آیا آمادگی اینکار را داریم و از عهدۀ این کار بر می آییم؟ و آیا واقعا می توانیم بهتر از این اجداد نخستین با مغزی کوچک عمل کنیم؟ و آیا واقعا می توانیم بهتر از این اجداد نخستین با مغزی کوچک عمل کنیم؟
13:59
در میان بزرگترین چالش های متداوم گونۀ ما مشکل های قدیمی و مزمنی که در آفریقا با آن روبرو هستیم، وجود دارند. نیازی نیست آنها را اینجا لیست کنم و آدم های با صلاحیت‌تر از من هستند که می توانند دربارۀ این مشکلات صحبت کنند. هنوز به نظر من، ما دو تا انتخاب داریم. یکی اینکه به عادت دیدن آفریقایی فقیر، مریض و گریان ادامه بدهیم که سلاح حمل می کنند و تا ابد وابستۀ دیگران هستند و یا آفریقایی را توسعه بدهیم و بسازیم که دارای اعتماد به نفس بالا، آرام و مستقل است ولی همزمان به مشکلات بزرگ و ارزش های بزرگ خودش واقف است. من طرفدار راه دوم هستم و مطمئنم خیلی از شما هم همینطور هستید. و راه حل، ترویج رفتار مثبت آفریقایی نسبت به آفریقا است.
14:59
این به این دلیل است که ما آفریقایی های –باید بگم اتیوپیایی هستم– ما زیادی بر روی تصویر ارائه شده از خودمان از جای دیگر یا از بیرون تمرکز کرده ایم. من فکر می کنم مهم است که در راهی مثبت تر ترویج ایجاد کنیم که خودمان، خودمان را چگونه می بینیم و این همان چیزی است که من رفتار مثبت آفریقایی می نامم. و در نهایت دوست دارم بگویم بیاید به آفریقا کمک کنیم تا ایستاده و رو به جلو قدم بردارد، و در این صورت است که به ارثیه مان برای آیندگان به عنوان یک گونه می توانیم افتخار کنیم.
15:34
ممنون
15:36
(تشویق حضار)
آموزش زبان انگلیسی | manozaban.ir