اوتیسم و یادگیری زبان

اوتیسم یک اختلال عصبی رشدی است که در سنین پایین برای کودکان رخ داده و مشکلات ارتباطی و اجتماعی بسیاری برای آن ها به وجود آورد. این اختلال در چند سال اول تولد رخ داده و باعث می شود مغز کودک مبتلا به اوتیسم نتواند در زمینه رفتارهای اجتماعی و ارتباطات به درستی عمل کرده و نیازهای کودک را برطرف نماید. افراد مبتلا به این اختلال در زمینه ارتباطات کلامی و غیر کلامی، مهارت های شناختی، ارتباطات اجتماعی، یادگیری و برخی فعالیت های دیگر دچار مشکل می شوند.

اوتیسم در واقع اختلالی است که به طور گسترده بخش وسیعی از زندگی فرد را تحت تاثیر قرار داده و او را از انجام و به کار گیری برخی مهارت ها محروم می سازد. یکی از مشکلاتی که افراد مبتلا به اوتیسم با آن مواجه اند، انعطاف پذیری شناختی است. بررسی های مختلفی نشان داده اند آموزش زبان های خارجی به کودکان خصوصا آموزش زبان انگلیسی به کودکان مزایای بسیاری به همراه خواهد داشت. اما کودکان مبتلا به اوتیسم چطور؟ در بررسی های جدیدی که در این زمینه انجام شده است، مشخص شده است که آموزش زبان دوم به کودکان مبتلا به اوتیسم، انعطاف پذیری شناختی آن ها را افزایش می دهد. در واقع یادگیری مفاهیم جدید و متفاوت و آشنایی با زبانی غیر از ز زبان مادری، موجب ایجاد دید های متفاوت درباره مسائل مختلف در این کودکان شده و توانایی انعطاف پذیری شناختی آن ها را بالا می برد. با من و زبان همراه باشید تا با این اختلال آشنا شده، ویژگی های آن را بررسی کرده و تاثیر آموزش زبان های خارجی در بهبود مهارت های این کودکان را زیر ذره بین ببریم.

اوتیسم و یادگیری زبان

اوتیسم چیست؟

بیماری اوتیسم یا خود درماندگی همان طور که گفته شد، یک اختلال رشدی که معمولا تا پیش از 3 سالگی بروز پیدا کرده و مهارت های ارتباطی و رفتارهای اجتماعی این کودکا را مختل می کند. این اختلال بر رشد طبیعی مغز در حیطه تعاملات اجتماعی اثر منفی گذاشته و ارتباط با دنیای بیرون را برای کودکان دشوار می سازد. علت اصلی این اختلال همچنان ناشناخته است اما برخی شواهد بیانگر ارتباط این اختلال با ژنتیک می باشد. بررسی های متعددی بر روی دلیل یا دلایل بروز اوتیسم صورت گرفته است اما هیچکدام به طور قطع نمی توانند دلیل بروز این اختلال باشند. در برخی از بررسی ها، ژن ها کودکان مبتلا به این اختلال مورد بررسی قرار گرفته و نقص هایی در آن ها یافت شد. همچنین بررسی های متعددی در زمینه چگونگی بروز تغییر در ژن انسان ها برای ابتلا به اوتیسم صورت پذیرفته است که در آن های مشخص شده است آلاینده های زیست محیطی و تخریبی پیرامون زندگی انسان ها، تاثیر به سزایی در شکل گیری این تغییرات ژنتیکی و بروز اختلال اوتیسم دارند.

علائم اوتیسم کدامند؟

اوتیسم علائم مختلفی دارد که معمولا تا پیش از 3 سالگی رخ می دهند اما موارد بارز تر و نمایان تر آن ها بین 2 الی 3 سالگی بروز پیدا می کنند. برخی محققان ریشه این بیماری را پیش از 18 ماهگی دانسته و در بررسی های خود به موارد قابل استنادی نیز دست پیدا کرده اند. تشخیص زودهنگام این اختلال می تواند در پیشگیری از آن و یا کاهش گستره تاثیر گذاری آن بر روی مغز بکاهد. والدین می بایست رفتارها و واکنش های کودک را از ماه های اولیه تولد تا 2-3 سالگی زیر نظر گرفته و در صورت مشاهده موارد مشکوک در برقراری ارتباط با محیط و اطرافیان به دنبال بررسی های تخصصی بروند.

اوتیسم و یادگیری زبان

همان طور که گفته شد، اوتیسم در حیطه های مختلف منجر به بروز اختلالاتی در رشد کودکان می شود. این اختلالات را می توان به چند حیطه کلی تقسیم بندی کرد که مهم ترین آن ها عبارتند از:

• اختلال در عملکرد اجتماعی

عملکردهای اجتماعی از اصلی ترین حوزه هایی است که کودکان مبتلا به اوتیسم علائمی در آن ها از خود نشان می دهند. نگاه نکرد یا کمتر نگاه کردن به دیگران، واکنش نشان ندادن به صداهای محیط به خصوص صدا شدن اسمش توسط دیگران، سر و صدا نکردن و گذراندن اغلب ساعات روز در سکوت، لبخند نزدن در مقابل لبخند دیگران، عدم برقراری ارتباط کلامی و عدم انجام بازی های اجتماعی یا بازی کردن با خودشان از جمله مهم ترین نشانه های اختلال در عملکرد اجتماعی هستند.

• اختلال ارتباطی

اختلال در برقراری ارتباط، از دیگر مشکلات و معضلات اوتیسم برای کودکان است. این افراد معمولا نمی توانند از زبان برای برقراری ارتباط استفاده کنند. تقریبا نیمی از کودکان مبتلا به اوتیسم از زبان و گفتار برای برقراری ارتباط استفاده نمی کنند و اگر این کار را انجام دهند صحبت های آن ها به شکل طوطی وار بوده و معنا و مفومی در آن مشاهده نشده و معمولا بدون آهنگ و ملودی است.

• اختلال شناختی

تقریبا نیمی از کودکان مبتلا به اوتیسم دارای هوش پایین می باشند. هوش جزیره ای نیز در برخی از این کودکان مشاهده شده است. هوش جزیره ای به این معناست که کودک در یک یا چند حوزه دارای هوش و استعداد بالایی بوده در حالی که در بسیاری از زمینه های دیگر یا توانایی های خود مشکل داشته باشند.

• اختلال رفتاری

رفتار این کودکان با افراد و اشیا بسیار متفاوت است. این کودکان با اشیا ارتباط بسیار بهتری و نزدیک تری برقرار کرده و معمولا روی آن ها حساس هستند. همچنین این کودکان مخالف ایجاد تغییرات در محیط بوده و باز بروز هر گونه تغییر در محیط عصبانی می شوند.

آموزش زبان دوم تاثیری در اختلال اوتیسم دارد؟

افراد بسیاری به دنبال آن هستند که بدانند آیا آموزش زبان های خارجی به کودکان مبتلا به اوتیسم تاثیری در بهبودی آن ها دارد یا خیر؟ بررسی های بسیاری در این زمینه صورت پذیرفته است که برخی از آن ها جواب مثبت به این موضوع داده اند. یادگیری زبان دوم موجب پیشرفت کارکردهای اجرائی می شود و موجب تغییر راحت تر، منعطف تر و سریع تر بین حالات ذهنی مختلف می شود. یادگیری مداوم زبان های خارجی همچنین تاثیر مثبتی بر روی عملکرد شناختی این کودکان دارد. از دیگر حوزه هایی که در جهت تاثیر آموزش زبان های خارجی بر روی کودکان مبتلا به اوتیسم صورت پذیرفته است، انعطاف پذیری شناختی است.

انعطاف پذیری شناختی

انعطاف پذیری شناختی، توانایی ذهن برای سوئیچ کردن بین دو موضوع مختلف و فکر کردن درباره مفاهیم متفاوت به طور همزمان بوده و جز کارکردهای اجرایی شناخته می شود. انعطاف پذیری شناختی یکی از اصلی ترین موارد در امر یادگیری است و نبود یا کمبود آن می تواند مشکلات بسیاری در امر یادگیری افراد ایجاد کند. در یکی از بررسی های صورت گرفته درباره تاثیر آموزش زبان های خارجی در بهبود بیماران اوتیسم، از گروهی از کودکان خواسته شد برخی اشکال و اشیا را از روی برخی ویژگی ها مرتب سازی و جابجا کنند. در این آزمایش برخی از کودکان مبتلا به اوتیسم تک زبانه و برخی از آن ها دو زبانه بودند. این تغییر و جا به جایی ممکن است برای کودکان مبتلا به اوتیسم سخت باشد. در این آزمایش مشخص شد کودکان دو زبانه درک بهتری از این تغییرهای شناختی نسبت به ودکان تک زبانه داشته و عملکرد بهتری از خود در این باری شنان داده اند.

این پژوهش توسط دانشگاه مک گیل کانادا و در این کشور انجام گرفته است. همچنین بر خلاف تصور مبنی بر کاهش مهارت های زبانی کودکان مبتلا به اوتیسم با یادگیری زبان دوم، در این آزمایش مشخص شده است که آموزش زبان دوم منجر به افزایش مهارت های زبانی این کودکان شده است.
هر چند این آزمایش به طور محدود و در جامعه آماری کوچکی صورت پذیرفته و دارای نقص های بسیاری می باشد، اما نتایج به دست آمده کاملا بر خلاف تصور و غافلگیر کننده بوده است. محققان امیدوارند با انجام آزمایش های بیشتر و تحقیقات گسترده تر در این زمینه در آینده، نقش یادگیری زبان های خارجی در بهبود عملکرد کودکان مبتلا به اوتیسم بیشتر مشخص شود.

اوتیسم و یادگیری زبان

سخن پایانی

اوتیسم یکی از اختلالاتی است که با توجه به بررسی های صورت پذیرفته، آمار ابتلا به آن در حال افزایش است. هنوز دلیل یا دلایل اصلی بروز این اختلال مشخص نیست. با توجه به تاثیری که این اختلال در عملکردهای ذهنی، مهارت ها و توانایی های کودکان می گذارد، می تواند بسیاری از حوزه های فردی و بین فردی شخص را مختل کرده و حتی در سنین نوجوانی، جوانی، میان سالی و بزرگ سالی بسیاری از حوزه های زندگی مبتلایان را مختل کند.

یادگیری زبان های خارجی یکی از موضوعاتی است که تاثیر آن بر روی رشد بهتر کودکان، بهبود مهارت های شناختی، بهبود مهارت های اجتماعی و هوش آن ها بسیار مورد مطالعه قرار گرفته و در بسیار از موارد نیز تاثیر آن مثبت بوده است. آموزش زبان های خارجی به کودکان می تواند به رشد بهتر مهارت های زبانی، ارتباطی و شناختی آن ها کمک کند. بر خلاف تصور پیش فرض درباره تاثیر منفی آموزش زبان های خارجی بر روی بهبود مهارت های کودکان مبتلا به اوتیسم، بررسی های اخیر نشان دهنده مزایای آموزش این زبان ها به این کودکان می باشد. تا تکمیل بررسی های صورت گرفته و انجام آزمایشات بیشتر نمی توان به طور قطع در این مورد تصمیم گیری کرد، اما بدون شک یادگیری زبان های خارجی مزایای بسیاری به همراه دارد و یادگیری و آموزش آن ها به کودکان در سنین پایین نیز، آن ها را از این مزایا بی بهره نخواهد گذاشت.